هنر های رزمی
هنرهای رزمی به سیستمها و سنتهای مدونی از تکنیکها و فنون مبارزهای گفته میشود که با انگیزهها و دلایل متفاوتی تمرین میشوند؛ برای دفاع شخصی، رقابت در مسابقات، سلامتی بدنی و تناسب اندام، سرگرمی و تفریح و همچنین رشد و تعالی روحی، جسمی و معنوی. از پرکاربردترین سبکهای رزمی ساندا،کاراته،تکواندو، بوکس،کونگ فو، جوجوتسو،کیک بوکسینگ،هنر رزمی ترکیبی،جوجیتسو ی برزیلی، نینجا و کشتی میشود اشاره کرد. از دیدگاه سلاح، هنرهای رزمی را میتوان به سه گروه «با جنگ افزار»، «بدون جنگ افزار» و «با جنگ افزار و بی جنگ افزار» دسته بندی میشوند. نخستین، مهارتهایی چون تیراندازی با کمان، نبرد با نیزه و شمشیرزنی را شامل میشود و دومی یعنی رشتههای مبارزهٔ بی جنگ افزار بر ضربات دست و پا و یا گلاویزی ویژه شده و سومی به هنرهای رزمی اشاره دارد که علاوه بر مبارزهٔ بدون جنگ افزار، مبارزهٔ با جنگ افزار نیز وجود دارد. امروزه برخی مهارتهای مبارزه با سلاح همچون کِندو (شمشیرزنی ژاپنی) و کیودو (تیراندازی با کمان ژاپنی) به عنوان یک رشتهٔ ورزشی تمرین میشوند و رشتههای بدون جنگ افزار همچون کاراته، جودو، تکواندو، موای تای، ساندا، کیک بوکسینگ و نیز به عنوان روشهای دفاع شخصی تمرین میشوند. هنرهای رزمی جوجوتسو که مادر بیشتر هنر های رزمی ژاپنی است، ووشو یا کونگفو، آیکیدو و هاپکیدو هم به عنوان هنرهای رزمی مسلح تمرین میشوند. همچنین شکلهای ساده شدهای از تایچیچوان، نوعی از ووشوی چینی، که از ماهیت رزمی خود خارج شده، بهطور گستردهای برای حفظ سلامتی تمرین میشوند.جوجوتسو در گذشته تنها به شکل شیوه ی جنگیدن و برای بالا بردن شانس آسیب ندیدن در مبارزه تمرین میشد و همگی بر پایه ی دفاع از خود و حمله بود. در این سبک ها هیچ جایی برای ورزش و شادی بخشی وجود نداشت.با گذشت زمان هنر هایی همچون کودوکان جودو که بنیان گذار آن جیگیورو گانو بود از جوجوتسو پدید آمدند و برای ورزش و مسابقات و نه برای جنگ ویژه شدند. بسیاری از تکنیکها و تمرینات رشتههای مختلف رزمی مشابه است اما هر یک از آنها ترکیب مخصوصی از مهارتها را در خود جای دادهاند. برخی از آنها مثل کاراته بر حرکات پویا، دقیق و مستقیم تأکید دارند و برخی همچون آیکیدو تکنیکهای نرمتر، آهستهتر و پیوستهتر را به کار میگیرند. هر یک از رشتههای رزمی به میزان خاصی از تواناییهای بدنی شامل قدرت بدنی، انعطافپذیری (بهویژه در ناحیه لگن)، هماهنگی عضلات و استقامت نیاز دارد. ووشو تنها هنر رزمی است که تمامی دسته بنده های بالا را شامل می شود.
مهمترین جنبهٔ وحدتبخش هنرهای رزمی شرق آسیا که آنها را از رشتههای رزمی سایر نقاط دنیا متمایز میکند، تأثیر مکاتب دائو و ذن آئین بودایی بر آنهاست. این ویژگی باعث شده تا وضعیت ذهنی و معنوی هنرجویان اهمیت بالایی داشته باشد. در هنرهای رزمی بر درونیسازی وضعیتی تأکید میشود که در آن کارکردهای محاسبهگری ذهن به تعلیق درآمده تا ذهن و بدن به عنوان یک واحد پیوسته به شرایط محیطی و تغییرات آن واکنش نشان دهند. در مکاتب دائو و ذن نیز بر به دست آوردن چنین وضعیتی تأکید میشود و راه رسیدن به آن نیز از طریق تجربه و تمرین است. به همین دلیل بسیاری از پیروان این مکاتب به تمرین هنرهای رزمی به عنوان یک فعالیت فلسفی و روحانی میپردازند.
در دوران حکومت تانگ (۶۴۹ تا ۷۱۲ میلادی) هنرهای رزمی چینی در نقاط مختلف آسیا منتشر شدند. یکی از نخستین رشتههای رزمی کرهای «تانگ سو دو» نام دارد که معنی تحتاللفظی آن «طریقتِ مشتزنیِ تانگ» است. تانگ سو وارد جزیره اوکیناوا شد و اهالی این جزیرهٔ واقع در جنوب ژاپن، نویسههای چینی «تانگ-سو» را به صورت «کارا-ته» تلفظ میکردند که «کارا» به معنی تانگ و «ته» به معنی دست یا مشت یا مشتزنی است. البته در سال ۱۹۲۲ دولت ژاپن برای آنکه ماهیت چینی کاراته را انکار کند نویسه دیگری که آن هم «کارا» تلفظ میشود اما به معنی «خالی» است را برای نوشتن «کاراته» استفاده کرد تا کاراته به معنی «دست (یا مشت) خالی» باشد.
سیستم رزمی قدیمی ژاپنیها جوجیتسو نام دارد. در جوجیتسو مجموعهای از فنون پرتابی، خفهکننده، قفل مفاصل، ضربات مشت، لگد و ضربات دست باز برای دفاع از خود تمرین میشود. جودو در سال ۱۸۸۲ و آیکیدو در ۱۹۲۵ دو هنر رزمی مهم ژاپنی هستند که هر دو آنها بر مبنای جوجیتسو پایهگذاری شدهاند.
در ژاپن از دیرباز مجموعه تمرینات جنگجویان شامل تیراندازی با کمان، شمشیرزنی، مبارزه بیسلاح و شنا با زره میشد اما افراد عادی که به تمرینات رزمی علاقمند بودند بیشتر به سراغ کاربرد جنگی از ابزارهای عادی مثل خرمنکوب، داس و خنجر میرفتند. شاید متنوعترین رشته رزمی را بتوان نینجوتسو دانست که در دورهٔ حکومت ارباب-رعیتی در ژاپن برای استفادهٔ جاسوسهای نظامی پدیدار شد. نینجاها علاوه بر فنون رزمی با سلاح و بدون سلاح، مهارتهایی چون تغییر چهره، فرار، پنهان شدن، جغرافیا، هواشناسی، پزشکی، و کاربرد مواد منفجره را فرا میگرفتند.
نیمهٔ دوم قرن نوزدهم طلیعهٔ آغاز تاریخ هنرهای رزمی به عنوان ورزشهای مدرنی بود که از دل سیستمهای سنتی جنگی برآمده بودند. اروپا در این دوران شاهد شکلگیری بوکس و شمشیربازی در شکل ورزشی خود بود. در ژاپن نیز شکلهای مدرن جودو، جوجیتسو، و کندو با احیای مکاتب رزمی عصر ادو بنیانگذاری شدند. در تایلند قوانین مدرن موای تای در دهه ۱۹۲۰ تدوین شد و در چین هم تاریخ نوین هنرهای رزمی در دهه ۱۹۳۰ معروف به دهه نانجینگ با افتتاح انستیتو گیوشو زیر نظر حکومت کومینتانگ، آغاز شد.
شمشیربازی و کشتی آزاد و فرنگی در اولین دورهٔ المپیک مدرن در سال ۱۸۹۶ در برنامهٔ بازیها قرار گرفتند و بوکس نیز در سال ۱۹۰۴ وارد المپیک شد. اتحادیه بینالمللی بوکس در ۱۹۲۰ پایهگذاری شده و قهرمانی شمشیربازی جهان از سال ۱۹۲۱ برگزار میشود.
با افزایش روابط میان غرب و آسیا تعداد بیشتری از سربازان غربی جنگ جهانی دوم و جنگ کره را در چین، ژاپن و کره گذراندند و با سبکهای رزمی محلی این نقاط آشنا شدند. جوجیتسو، جودو و کاراته در دهههای ۶۰–۱۹۵۰ در جهان غرب محبوبیت پیدا کردند. کیکبوکسینگ آمریکایی در دهه ۱۹۷۰ به عنوان ترکیبی از بوکس و کاراته تکوین یافت و تکواندو در جریان جنگ کره در دهه ۱۹۵۰ توسعه پیدا کرد.
در اواخر دهه ۱۹۶۰ و ۷۰ توجه رسانههای جمعی به هنرهای رزمی چینی تحت تأثیر بروس لی افزایش پیدا کرد. بروس لی سبکی به نام جیت کان دو را بنیان نهاد که از وینگچون، یکی از هنرهای رزمی چینی(ووشو)، اقتباس شده بود. رقابتهای قهرمانی جودو جهان از سال ۱۹۵۶ آغاز به برگزاری کرد و جودو در المپیک ۱۹۶۴ توکیو وارد برنامهٔ مسابقات المپیک شد. رقابتهای قهرمانی جهان کاراته نیز از سال ۱۹۷۰ برگزار میشود.
در قرن بیستم چندین رشتهٔ رزمی نیز برای مبارزات تنبهتن نیروهای نظامی طراحی شدند. کراو ماگا در اسرائیل، سامبو و سیستما در شوروی، و سانشو در چین از جمله این رشتهها هستند. رشته سانشو بعد از ابداع شدن توسط چینیها به عنوان بخش مبارزه ووشو منصوب شد. آمریکاییها در دوران جنگ سرد اهمیت چندانی برای نبردهای تنبهتن بدون سلاح قائل نبودند اما اخیراً توجه بیشتری به تمرین این مبارزات در نیروهای نظامی داشتهاند.